DE HISTORIE VAN HET OUDE MANHUIS

DE BOUW VAN HET OUDE MANHUIS
Het Oude Manhuis werd in 1655 gebouwd. Tot die tijd huisden bejaarden vaak in het weeshuis. Daar hadden ze namelijk kamers over, dus dat kwam goed uit. Echter, zo ideaal bleek de gezamenlijke huisvesting van energieke weeskinderen en rustzoekende ouderen niet te zijn. Om die reden werd rechts naast het weeshuis een aantal kleine huisjes gesloopt om hier het Oude Manhuis te bouwen. Dit gebouw kreeg een eigen ingang met daarboven het opschrift: Tot hulp en troost van man en vrouw is opgherecht dit nieu ghebouw In Ruste ider hier sijn tijt en teijnde van sijn leve slijt. Het Oude Manhuis was, wat ze in die tijd noemden, een proveniershuis.

Het was een woon/zorgcomplex waar ouderen tegen een eenmalige betaling de rest van hun leven konden blijven wonen. Die betaling was bij het Oude Manhuis bepaald niet gering. Alleen de gegoede burgers hadden zo’n flink bedrag ter beschikking. Vooral rijke ouderen uit heel Zeeland kwamen naar het Oude Manhuis in Goes om hier van een onbezorgde oude dag te genieten.

Zo kochten Lucas Pol en zijn vrouw Mayken Claes zich op 29 november 1656 in voor 1.750 gulden. Kun je je voorstellen wat dat bedrag in die tijd waard was?! Lucas was een welvarende zeeman die onder meer op het Zuid-Amerikaanse eiland Tobago had geleefd. Over hem en zijn avonturen is later nog een stripboek verschenen. Ook Sara Mandeville nam even later haar intrek in het Oude Manhuis. Zij betaalde in haar eentje 1.150 gulden en wordt herinnerd omdat ze de clavecimbel in het Oude Manhuis introduceerde. Er meldde zich ook een echtpaar dat niet in een van de kamertjes van het Oude Manhuis wilde wonen, maar wel van de diensten wilde genieten. Zij bouwden twee huizen in de Manhuistuin. Deze huizen staan er nu nog steeds.

BEGIN VAN DE OMSLAG VAN RIJK NAAR ARM
Ondanks de intrek van deze rijke oudelui kreeg het Oude Manhuis met financiële problemen te kampen. In 1733 besloot men het Oude Manhuis, zowel letterlijk als figuurlijk, te laten uitsterven vanwege te hoge kosten. Na de inval van de Fransen in Staats-Vlaanderen in 1747 diende het gebouw vervolgens tijdelijk als militair hospitaal en later als kazerne. In de 19e eeuw kreeg het de functie van armenhuis. Bejaarden, zieken, zwervers en soms ook complete gezinnen werden er opgevangen. Dat was een drukke tijd. Het Oude Manhuis bood soms wel onderdak aan 150 mannen, vrouwen en kinderen tegelijk. Het was een feitelijk onhoudbare situatie waaraan de gemeente in 1875 een einde maakte. Zij besloot dat het Oude Manhuis alleen nog voor armen boven de 60 jaar was bestemd. Hierdoor kreeg het gebouw weer zijn oude functie terug, maar dan voor de minderbedeelde ouderen van de samenleving.

HET DOEK VALT
Na de Tweede Wereldoorlog was de toekomst van het Oude Manhuis even onzeker. Het Stadsbestuur vond dat het pand niet aan de comforten veiligheidseisen van die tijd voldeed, maar de bewoners zagen dat anders. Zij ervaarden het juist als gezellig, knus en intiem. Uiteindelijk viel pas in 1969 definitief het doek voor het Oude Manhuis als bejaardenhuis.